کد مطلب: 73646
چرا تحصيلکرده ها بيشتر اغفال مي شوند؟!
تاریخ انتشار : 1393/01/01
نمایش : 1098
علي البرزي
اشاره :
به گزارش سلام لردگان به نقل از «پايگاه اطلاع‌رساني خبرنگاراجتماعي - اين روزها نظرات و ديدگاه هاي گوناگوني درباره فضاي مجازي و جرايمي که در اين حوزه در جريان است، بيان مي شود. مهمترين ديدگاه موجود هم حول محور شگرد ها و تاکتيک هاي کلاهبرداري در فضاي مجازي متمرکز شده است.
به جرات مي توان اذعان داشت که اين روزها جرايم حوزه سايبر آنقدر گسترده و فراگير شده است که همه سازمان ها و دستگاه هاي نظارتي و امنيتي نسبت به اين نوع جرايم و هوشياري خانواده ها و به ويژه جوانان هشدار مي دهند. شايد اطلاعيه هاي پي در پي پليس تبادل اطلاعات در فضاي مجازي(فتا) بهترين مصداق براي اين گفتار باشد. اطلاعيه هايي که هر بار به بررسي يکي از شگرد هاي تازه کلاهبرداري، سوء استفاده هاي اخلاقي و اخاذي در فضاي مجازي توسط افراد سودجو مي پردازد.
در حال حاضر به باور بسياري از کارشناسان يکي از دغدغه هاي اصلي مديران در حوزه فضاي مجازي تغيير روزانه شگرد ها و روش هاي کلاهبرداري توسط کلاهبرداران در فضاي سايبر است، روش هايي که هر بار با رنگ و لعاب تازه تري به صورت گسترده در فضاي مجازي خودنمايي مي کند.
در چنين شرايطي کاربران اينترنتي همواره بايد اطلاعات خود را به روز کنند و نسبت به تحرکات افراد مشکوک در فضاي مجازي هوشيار باشند.
براي آگاهي از آخرين شگردها و تاکتيک هاي کلاهبرداري در فضاي مجازي گفت وگويي با «محسن سهل آبادي» استاد دانشگاه و کارشناس فضاي مجازي انجام داده ايم .
«سهل آبادي» از جمله کارشناساني است که به دليل حضور چند ساله در محافل و سازمان هايي که به نوعي ارتباط مستقيم با فضاي مجازي و رصد شرايط اين فضا دارند، در جريان آخرين اطلاعات وشرايط فضاي سايبر قرار دارد. متن زير گفته هاي اين کارشناس فضاي مجازي درباره حال و هواي اين روزهاي فضاي مجازي است. ناگفته هايش بماند براي مصاحبه بعد.
************************************************************************
*آقاي سهل آبادي! در حال حاضر فضاي کلي جرائم در حوزه مجازي را چگونه ارزيابي مي کنيد؟
من معتقدم که تغييراتي که اين روزها درحوزه فناوري ارتباطات و اطلاعات و متعاقب آن زندگي اجتماعي و سبک زندگي پديدارشده است يک جريان طبيعي و غير قابل اجتناب است و تمام فرآيند ها را تحت تاثير خودش قرارداده است.
درگذشته اگرسارقي قصد دستبرد وسرقت از خانه اي را داشت، بايد يکسري توانايي و مهارت هايي را به کارمي گرفت، براي مثال بايد توانايي بالا رفتن از ديوار و يا خراب کردن وباز کردن قفل ها را بلد بود.
اما از زماني که شکل سرمايه افراد تغيير کرد و متعاقب آن ابزارهاي حراست و حفاظت از سرمايه ها هم سرمايه تغيير کرد، طبيعي است که سارقان و مجرمان با ابزارهاي گذشته و شگردهاي قديمي نمي توانند به سرمايه هاي افراد دستبرد بزنند، چرا که متناسب با اين تغييرات شگردها و تاکتيک هاي سرقت اطلاعات و سرمايه افراد هم تغيير کرده است.
*پس بايد به صورت لحظه اي و آنلاين اطلاعات خود را درباره اثرات مثبت و منفي فضاي مجازي به روز کنيم.
بله! نبايد تصورکنيم که همچنان نوع تهديدات سنتي است، ابزارها و تاکتيک ها تغييرکرده است. شکل، شيوه و نوع سرمايه گذاري، کسب درآمد و همه مواردي که به فضاي مجازي مرتبط مي شود، تغيير کرده است و طبيعي است که نوع تهديدات هم متناسب با آن تغيير کند.
*يعني مي توان نتيجه گرفت که ماهيت مجرمان و نوع تهديدات تغييرکرده است، پس به صورت مصداقي به برخي از انواع کلاهبردارها در فضاي مجازي اشاره اي کنيد.
درفضاي مجازي نبايد درانتظار مشاهده فرد تبهکاري با چهره ها خشن، هيکل درشت و توانمندي هاي بازويي خاص باشيم، امروزممکن است آن کسي که سرمايه هاي مادي و معنوي افراد را درفضاي مجازي تهديد مي کند، شخصي باشد با جسم بسيارنهيف و يا از نظر سن بسيار کم سن وسال!
پرونده هايي وجود داشته است که سارق يا هکرما دختري ?? ساله بوده که توانسته درمدت کوتاهي از تعداد زياد از کاربران فضاي مجازي کلاهبرداري کند.
* در کارنامه فعاليت هاي شما همکاري با سازمان هايي مشاهده مي شوند که وظيفه رصد فضاي مجازي، فرصت ها و تهديد هاي اين فضا را برعهده دارند، با توجه به اين موضوع اگر بخواهيد از فضاي کلي جرائم در حوزه مجازي و اينترنت ارزيابي داشته باشيد، در حال حاضر چه نوع جرائمي بيشتر در اين فضا اتفاق مي افتد؟
تمام جرائمي که ممکن است در فضاي حقيقي براي هرفردي اتفاق بيفتد ميتواند بسترآن از فضاي مجازي آغازشود. به عنوان مثال يک سارق همواره به دنبال اين است که ببيند کدام منزل خالي است که ازآن منزل بتواند خوب سرقت کند و يا به دنبال خودرو هايي است که تجهيزات ايمني کمتري دارند تا بتواند به راحتي به اهداف خود برسد.
اين روزها در فضاي مجازي هم همين اتفاق درجريان است يعني درفضاي مجازي سارق و مجرمان همواره پيگير اين موضوع هستند که راه هاي نفوذ و سرقت را پيدا کنند.
*آقاي سهل آبادي! اين مواردي که اشاره کرديد، درست است، اما من به صورت مصداقي مي خواهم، شما به صورت سربسته پاسخ مي دهيد! اشاره به مثال و نمونه در گفت و گو براي درک بهتر مطلب توسط مخاطب موثر تر است؟
براي مثال مدتي پيش شخصي به وسيله يک تلفن همراه که از طريق آن به اينترنت وصل شده بود، در کرج با شخصيت جعلي و ساختگي خود را به عنوان يکي از مديران ارشد سازمان هاي دولتي معرفي کرده و دريک پروسه يک ماهه از مبدا کرج از افرادي در خراسان جنوبي به بهانه اعطاي وام و اشتغال کلاهبرداري داشته است.
*يعني اين شخص در فضاي سايبر خودش را با هويت جعلي معرفي کرده است ؟
اين شخص خودش را به عنوان مديرارشد يکي ازسازمان هاي دولتي معرفي کرده که مي تواند معاملات کلان انجام دهد وارتباطات گسترده اي دارد! اين شخص ازاين طريق از تعداد زيادي از کاربران اينترنتي کلاهبرداري و اخاذي کرده است. در اين پرونده اين شخص از کاربران شماره حساب گرفته و به سادگي از حساب آنها اخاذي کرده و پول برداشت مي کند.
*آيا اين درست است که در ماه هاي گذشته نمودار جرايم در فضاي مجازي روند صعودي را داشته است؟
بله! درکنار تاثيرات مثبت و ارتباطات آنلاين درفضاي مجازي و دسترسي آسان به امکانات، متاسفانه در حال حاضر پرونده هايي که با اين موضوع درمحاکم قضائي و انتظامي تشکيل مي شود يک روند فزاينده اي را طي مي کند، يعني هرروز با شگردهاي تازه اي درحوزه کلاهبرداري ها درفضاي مجازي مواجه هستيم و هرروزقربانيان با شيوه خاصي قرباني کلاهبرداري ها و اخاذي ها در فضاي مجازي مي شوند.
براي مثال مدتي پيش يکي از بازيگران زن معروف اطلاعات شخصي خود را در سايت شخصي اش قرار داده و اطلاعات خود را دربخش پروفايل سايت ذخيره کرده بود،هکرها آمدند با نفوذ به سيستم اين فرداطلاعات شخصي وخانوادگي وي را ازآنجا برداشتند و مورد سوء استفاده قراردادند و تلفن اطلاعات اين بازيگر زن در فضاي اينترنت پخش شد و باعث زحمت و مشکلات بسيار جدي براي وي و خانواده اش شد.
*شما در صحبت هاي خود اشاره کرديد که شخصي اطلاعات خود را روي سايت گذاشته است و ازاين طريق به عنوان طعمه در اختيار کلاهبرداران و افراد سود جو در فضاي مجازي قرارگرفته است ، در حال حاضر بسيار مشاهده مي شود که سايت ها و شبکه هاي اجتماعي زيادي وجود دارند که افراد به راحتي اطلاعات خود را در اين سايت ها قرار مي دهند، متاسفانه در چند وقت گذشته افراد در شبکه هاي اجتماعي عکس هاي خصوصي خود را هم به اشتراک مي گذارند، به نظر شما با اين کار ابزار جرم در اختيار افراد سودجو قرار نمي گيرد؟
اين موضوع دو حالت دارد ، يک زماني اطلاعاتي را افراد با اختيار خود و با ايميل شخصي روي سيستم قرارمي دهند، از اين طريق امکان سوء استفاده هاي احتمالي وجود دارد و درصد آن هم بسياربالاست. اما درکنار اين موضوع زماني افرادعلاقه ندارند که اطلاعات شخصي آنها افشا شود و به همين دليل اطلاعات را در رايانه شخصي خود و يا در ايميل ها ذخيره مي کنند، در اينگونه موارد ناخواسته و به دليل افشاي اطلاعات و هک کردن سايت ها و ايميل اطلاعات شخصي افراد در اختيار ديگران قرار مي گيرد.
در حال حاضر دانشجوياني هستند که پايان نامه هاي دوره هاي دانشجويي خود را از کارشناسي گرفته تا مقطع دکتري دربخش ذخيره ايميل خود قرار مي دهند. دربسياري از پرونده ها مشاهده شده است که اين ايميل ها را هک مي کنند و اطلاعات آن را سرقت مي کنند.
متاسفانه فضاي مجازي در کنار مزاياي فراواني که دارد، اين آفت ها و آسيب ها را هم در خود جاي داده است. به همين دليل بيشتر بايد در اين فضا مراقب بود و حواسمان بايد شش دانگ جمع باشد.
*مدتي پيش جزئيات پرونده اي درحوزه جرايم فضاي سايبر در اينترنت منتشر شد،در مورد اينکه از اين طريق به بهانه ارائه وام کلاهبرداري مي کردند شما در جريان اين موضوع هستيد ؟
نمونه هاي زيادي است، براي مثال يکي از شگردهاي کلاهبرداري در بحث وام است، ديگري در بحث کارت هاي معافيت و پايان خدمت و ديگري با عنوان برنده شدن در مسابقه و يا قرعه کشي از شما شماره حساب بانکي مي خواهند.
با اين شگرد ها مشکلات جدي براي افراد ايجاد مي کنند و در برخي از موارد هم همانطور که شما اشاره کرديد در پوشش اعطاي وام و به بهانه پرکردن فرم هاي مربوطه دراينترنت تمام اطلاعات کاربران را به سرقت مي برند و با شگرد هاي خاصي در واقع قربانيان خودشان را تحت هجمه هاي گوناگون قرار مي دهند.
*آقاي سهل آبادي ! من مسئله وام را براي اين مطرح کردم که بسياري از کاربران اينترنتي مشتاق دريافت وام هستند و زماني که اين تبليغات اعطاي وام هاي بدون ضامن و فوري را در اينترنت مشاهده مي کنند، مشتاق مي شوند و به تدريج جذب اينگونه از تبليغات مي شوند، فکر نمي کنيد استفاده از اين شگرد براي کلاهبرداري و اخاذي از کاربران در ماه هاي گذشته به نقطه خطرناکي رسيده است و بايد جامعه اطلاعات لازم را در اين زمينه داشته باشد، اما اطلاع رساني کافي نبوده است!؟
واقعيت اين است که براساس فراواني بيشترين جرائمي که درحوزه اينترنت اتفاق افتاده است تا حالا بحث جرائم حوزه اخلاقي بوده است، اما درحوزه جرائم اقتصادي هم شيوه هاي گوناگون کلاهبرداري ازجمله هک حساب، جابه جايي مبالغ ،بحث اشتغال و اعطاي وام هاي فوري مطرح بوده است.
البته مباحث ديگري هم ازجمله بحث تحصيل خارج از کشورهم مطرح بوده است که متاسفانه تعدادي از جوانان هم به دليل اطلاع نداشتن ازاينگونه کلاهبرداري ها صيد دام شارلاتان ها و افراد سود جو شده اند.
*اين شگرد به چه صورتي در فضاي مجازي انجام مي شود؟
به اين صورت که در فضاهاي اينترنتي کلاهبرداران در پوشش يک دانشگاه معتبر خارجي ظاهر شده اند و حتي از اين طريق از آرم و نشاني يک دانشگاه سوء استفاده کرده و شبکه مجازي براي خودشان راه اندازي کردند و از افرادي زيادي را به طمع اينکه بتوانند تحصيل کنند اخاذي کرده اند.
من بازهم تاکيد مي کنم که درکنار تمام مزاياي مثبت فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعي بازهم بايد حواسمان در زمان حضور داتشن در اين فضا جمع باشد. بايد توجه داشت که افراد سود جو در فضاي مجازي يک روز ممکن است بحث وام را مطرح کنند روزديگر ثبت نام براي خودرو را مطرح کنند يک روزهم اعتقادات ما را مورد هدف قراردهند. اينجاست که بايد درفضاي مجازي ساز هوشياري ، آگاهي و اعتقادات ما کوک باشد.
*به نکته خوبي اشاره کرديد، اما اين روزها شاهد هستيم که همه چيز دارد اينترنتي مي شود همه فعاليت ها از ثبت نام دانشگاه تا ثبت نام مدارس هم به سمت اينترنتي شدن مي رود. مردم يا يک شخص عادي دراين فضا ازکجا بايد بداند که چه مواردي جرم و کلاهبرداري است و چطور بايد تشخيص داد ؟ براي مثال من که ميخواهم وام بگيرم از کجا بايد بدانم که لينکي که در سايت و در مقابلم قرارگرفته است، واقعي حقيقي است و يا کلاهبرداري و دروغ ؟
اين موضوع به همان هوشياري و آگاهي کاربران ارتباط دارد، براي مثال در شرايطي که من مي دانم به جهت حقوقي و ساختاري امکان پرداخت وام بدون ضمانت درشرايط عادي مقدورنيست مگر اينکه من بدانم که کارمند موسسه اي هستم که از آن موسسه وامي که مي گيرم ازحقوقم قبل ازاينکه پرداخت شود آن را دريافت مي کند يا مثلا ضمانتي دارم که از آن ضمانت کسر مي شود، اين طبيعي است که بپذيرم وام بدون ضمانت ميتوانم دريافت کنم.
اما زماني که به جهت عقلاني من متوجه اين موضوع هستم که هيچ موسسه اي نيست که بتواند وامي بدهد، بدون اينکه هيچ تضميني ازطرف مقابل بگيرد خودم بايد شک کنم که اگر من پول اين سازمان را پرداخت نکردم آن چه تضميني خواهد داشت که در واقع بتواند به اقساط خودش دسترسي پيدا کند همين مي تواند براي من به عنوان يک زنگ خطري باشد که روي آن موسسه بيشتر دقت کنم.
در مثالي ديگر موسسه اي که به من مي گويد ميتوانيم بدون هيچ گونه مراجعه اي از همين جا براي شما کارت پايان خدمت صادر کنيم و يا براي مثال شما را در دانشگاه فلان کشور ثبت نام کنيم زماني که من آگاه هستم اين به جهت عقلانيت امکان تحقق ندارد، پس بايد بيشتر احتياط کنم.
تحقيقات نشان مي دهد، موفقيت مجرمان ?? تا ?? درصد ناشي از سادگي قربانيان است يعني قرباني نقش موثري دارد در موفقيت سارق هم در حوزه حقيقي و هم در حوزه مجازي .
*به طور طبيعي يک فرد تحصيلکرده بايد از اطلاعات بيشتري نسبت به يک شخص کم سواد و يا بي سواد در فضاي مجازي برخورد دارباشد، پس چرا همواره در بررسي يک پرونده کلاهبرداري در فضاي مجازي آمارهايي که منتشر مي شود قربانيان پرونده ها بيشتر افراد تحصيلکرده هستند، به نظر شما اشکال کار در کجا است که بيشتر قربانيان اين نوع جرائم داراي تحصيلات بالا هستند ؟
اين نکته از اين حوزه نشات مي گيرد که بيشترين کاربراني که فعاليت هاي خود را در حوزه مجازي انجام مي دهند افراد تحصيل کرده هستند.
اما بايد توجه داشت که انسان درهرشرايطي مي تواند اغفال شود و به اين صورت نيست که ما تصور کنيم چون بنده داراي فلان تحصيلات هستم پس ديگر امکان اغفال براي من وجود ندارد چون در واقع مجرمان ازنقاط ضعف ما استفاده مي کنند. براي مثال چطوري ک سارق به يک خانه نگاه مي کند و متوجه مي شود که از طريق کولرامکان نفوذ درآن است، اين خانه ازمسير پنجره و يا طريق فلان مسير، کلاهبرداران در فضاي مجازي هم به طور دقيق نگاه مي کنند و روي کاربران بررسي مي کنند ومتوجه نقاط ضعف و کاستي هاي مي شوند و از همان نقطه ضعف بهترين استفاده را مي کنند.
البته در بحث افراد تحصيلکرده يکي از دلايل اين است که اعتماد به نفس کاذب اين افراد درزمان گشت و گذار درفضاي مجازي باعث مي شود در دام کلاهبرداري ها قرار گيرند.
*آقاي سهل آبادي!گر حساب هاي اينترني کاربران هک بشود مسئوليت متوجه بانک است؟
به جهت قانوني اگرحسابي هک شود، يعني اطلاعات ازطريق دارنده حساب افشا شود، مانند اين است که من دسته چک خودم را گم کنم يا مانند اينکه من شماره حساب خود را در اختيار شخص ديگري قراردهم چون فضايي که ايجاد شده است از طريق بانک نبوده و از طريق سيستم شخصي و يا پسورد دارنده حساب، شماره حساب من را چک کرده است يا از رمزي که من گذاشتم اطلاع پيدا کرده است، در اين حالت مسئوليتي متوجه بانک نيست.
شما در نظربگيريد اگرمن رمز حساب بانکي خود را درفضايي قرار بدهم و آن را بتواند يک تبهکار کشف کند شماره حساب من را هم که دارد، بانک چه مسئوليتي دارد يعني از نظر سيستم بانکي انگار خود من وارد مي شوم و پول را جابه جا مي کنم ، ازاين منظرهيچ مسئوليتي متوجه بانک نيست.
*چه زماني ما ميتوانيم از اينترنت بانک در کشور براي ترانسفر حساب استفاده کنيم ؟
بحث حوزه هايي که به بانک بستگي به قابليت هايي دارد که بانک ايجاد مي کند يعني من زماني که به بانک مراجعه مي کنم و حساب بازميکنم ، بانک از من سوال مي پرسد که شما مي خواهيد چه دسترسي هايي براي شما ايجاد شود، متناسب با درخواست به مشتري دسترسي هاي لازم ارائه مي شود.
يک دونده هرچقدر درمسيري که مي خواهد بدود موانع بيشتري قرارگرفته باشد امکان اينکه پاي او با موانع برخورد کند بيشتر است هرچقدر آن فرصت ها و خدمات يا آن مرزهاي حضور يا مرزهاي دسترسي بيشتر باشد امکان خطر پذيري حساب هاي ما در بحث هاي فضاي مجازي بيشتر است.
اما بايد توجه داشته باشيم اطلاعاتي که ذخيره مي کنيم ، در وهله اول به گونه اي ذخيره کنيم که اطلاعات چند بخشي باشد حتي اگرمن به دلايلي مي خواهم اطلاعات خود را در سيستمي نگه داري کنم ، در يک سيستم مجازي نگه داري کنم. اين اطلاعات را دريک فايل مستقل نگه داري نکنم و هر بخش آن را در فايلي جداگانه قرار بدهم و براي هرفايلي پسورد خاصي قرار دهم که امکان کشف آن کمتر باشد، اما به طور کلي در سيستم هاي بانکي از جانب بانک اين حراست ها صورت مي گيرد البته ما موردهايي را هم داشتيم که دراين فضا اتفاق افتاده است ، براي مثال شخصي توانسته وارد سيستم بانکي شود و اطلاعات حساب ها را هک کند.
اين شخص محدوديت هايي که براي سيستم تعريف شده بود را حذف کرد و محدوديت مبلغ را حذف کرد و يک روز به سادگي توانست در شهري مثل تهران از همين باجه هاي خودپرداز بانک هاي گوناگون و مبالغ ميليوني را برداشت کند.
بازهم تاکيد مي کنم که در اين فضا بايد بيشتر از گذشته حواسمان شش دانگ جمع باشد تا هم از پيامد هاي مثبت فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعي بيشتري بهره برداري و استفاده را داشته باشيم و هم در دام کلاهبرداران و شارلاتان هاي فضاي مجازي گرفتار نباشيم. فراموش نکنيم اين افراد همواره در فضاي سايبر در کمين هستند. پس اطلاعات خود را به روز کنيد و همواره «آنلاين» باشيد./ انتهاي پيام